BrainBuzz Academy

ఎందుకు వార్తల్లో ఉంది?
ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం గోదావరి-బనకచర్ల నదుల అనుసంధాన ప్రాజెక్ట్ను ప్రకటించింది, దీని ప్రధాన ఉద్దేశం త్రాగునీటి కొరతలను తీర్చడం మరియు సస్యంగా సాగు సామర్థ్యాలను పెంచడం. ఈ ప్రాజెక్ట్ మొత్తం వ్యయం ₹80,112 కోట్లుగా అంచనా వేయబడింది.
గోదావరి-బనకచర్ల ప్రాజెక్ట్ ముఖ్యాంశాలు
లక్ష్యాలు:
8 మిలియన్ ప్రజలకు త్రాగునీరు అందించడం.
అదనంగా 7.5 లక్షల ఎకరాల భూమికి సాగునీరు అందించడం.
ప్రాజెక్ట్ విభాగాలు:
విభాగం 1: పోలవరం ప్రాజెక్ట్ నుంచి కృష్ణా నదికి నీటిని మళ్లించడం (వ్యయం: ₹13,511 కోట్లు).
విభాగం 2: బొల్లపల్లి రిజర్వాయర్ నిర్మాణం చేసి నీటిని మళ్లించడం (వ్యయం: ₹28,560 కోట్లు).
విభాగం 3: బొల్లపల్లి నుంచి బనకచర్లకు నీటిని తరలించడం (వ్యయం: ₹38,041 కోట్లు).
మొత్తం అంచనా వ్యయం: ₹80,112 కోట్లు.
భౌగోళిక ప్రభావం:
రాయలసీమ జిల్లాలు ఈ ప్రాజెక్ట్ ద్వారా ప్రధాన లబ్ధిదారులవుతాయి.
ఈ ప్రాజెక్ట్ నెల్లూరు మరియు ప్రకాశం జిల్లాలకు కూడా ఉపయోగపడుతుంది.
ప్రాజెక్ట్ అమలు కాలపట్టిక:
సరిపడిన నిధులు అందుబాటులో ఉంటే మూడు సంవత్సరాలలో ప్రాజెక్ట్ పూర్తి చేయవచ్చు.
ప్రభుత్వం తీసుకున్న చర్యలు
ప్రాజెక్ట్ ప్రపోసల్:
వివరణాత్మక ప్రాజెక్ట్ నివేదిక (DPR) సిద్ధం చేయబడుతోంది మరియు కేంద్ర ప్రభుత్వానికి సమర్పించబడనుంది.
మూడు నెలలలోపుగా టెండర్లు ఆహ్వానించబడతాయి.
నిధుల మోడల్:
హైబ్రిడ్ మోడల్ ద్వారా నిధులను సమీకరించేందుకు ప్రణాళిక.
కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్తో చర్చలు నిర్వహించాయి మరియు ప్రధాన మంత్రి నరేంద్ర మోడీకి ప్రతిపాదనలు పంపబడాయి.
రోజువారీ నీటి ప్రవాహం:
కర్నూలు జిల్లాలోని బనకచర్ల రెగ్యులేటర్ ద్వారా రోజుకు 2 టీఎంసీ నీరు మళ్లించే చర్యలు చేపడతారు.
ప్రాజెక్ట్ ప్రాముఖ్యత
ఆర్థిక వృద్ధి:
ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు గణనీయమైన ఆదాయం తెస్తుంది.
నీటి సరఫరా:
మిలియన్ల మందికి త్రాగునీటి అవసరాలను తీర్చుతుంది.
సాగు అభివృద్ధి:
సాగు నీటి అవసరాలను తీర్చి గ్రామీణ అభివృద్ధికి తోడ్పడుతుంది.
రాయలసీమకు గేమ్‌చేంజర్:
నీటికి తక్కువగా ఉన్న రాయలసీమతో పాటు నెల్లూరు మరియు ప్రకాశం జిల్లాలకు కూడా ఉపశమనం అందిస్తుంది.
భూమి స్వాధీనం:
48,000 ఎకరాల భూమి స్వాధీనం చేయాల్సి ఉంటుంది.
ముందుకు దారి
నిధుల సమర్ధన:
ప్రాజెక్ట్ పూర్తి చేయడానికి పబ్లిక్-ప్రైవేట్ భాగస్వామ్యాలు మరియు నిధుల మోడళ్లను అన్వేషించడం.
త్వరిత అమలు:
భూమి స్వాధీనం మరియు టెండర్ ప్రక్రియలను వేగవంతం చేయడం.
స్థిర నీటి నిర్వహణ:
నీటి వనరులను సమర్థంగా వినియోగించుకుంటూ స్థిర అభివృద్ధి కోసం చర్యలు తీసుకోవడం.
గోదావరి-బనకచర్ల ప్రాజెక్ట్ ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు నీటి భద్రత మరియు ఆర్థికాభివృద్ధి కోసం కీలక ప్రాజెక్ట్‌గా నిలుస్తుంది.

Andhra Pradesh Government Announces ₹80,112 Crore Godavari-Banakacherla Project
Why in News?
The Andhra Pradesh government has announced plans for the Godavari-Banakacherla intra-linking of rivers project, which aims to address drinking water shortages and expand irrigation capabilities in the State. The project is estimated to cost ₹80,112 crore.
Key Highlights of the Godavari-Banakacherla Project
Objectives:
Provide drinking water to 8 million people.
Irrigate an additional 7.5 lakh acres of land.
Project Segments:
Segment 1: Divert water from Polavaram project to Krishna River (₹13,511 crore).
Segment 2: Construct the Bollapalli reservoir and transfer water (₹28,560 crore).
Segment 3: Divert water from Bollapalli to Banakacharla in Kurnool district (₹38,041 crore).
Total Estimated Cost: ₹80,112 crore.
Geographical Impact:
Rayalaseema districts will benefit significantly.
The project will also serve Nellore and Prakasam districts.
Project Execution Timeline:
The project is expected to be completed within three years, subject to sufficient funding.
Steps Taken by the State Government
Project Proposal:
The Detailed Project Report (DPR) is being prepared and will be submitted to the Central Government.
Tenders are expected to be invited within three months.
Funding Model:
Exploring a hybrid model to raise funds.
Discussions held with Union Finance Minister Nirmala Sitharaman and a proposal sent to Prime Minister Narendra Modi.
Daily Water Flow:
Plans to ensure that the Banakacharla regulator in Kurnool district can carry 2 TMC feet of water daily, based on availability.
Significance of the Project
Economic Growth:
Expected to generate significant revenue for Andhra Pradesh.
Water Supply:
Addresses the drinking water needs of millions.
Irrigation Boost:
Expands agricultural land under irrigation, promoting rural development.
Game Changer for Rayalaseema:
Provides relief to the water-scarce region of Rayalaseema, along with Nellore and Prakasam.
Land Acquisition:
Requires acquisition of 48,000 acres of land.
Way Forward
Efficient Funding:
Explore public-private partnerships and viability gap funding to ensure project completion.
Accelerated Execution:
Expedite land acquisition and tender processes to meet the three-year deadline.
Sustainable Water Management:
Ensure optimal utilization of water resources for sustainable development.
The Godavari-Banakacherla project is poised to be a transformative initiative for Andhra Pradesh, ensuring water security and economic growth for the region.

ఏమిటి వార్తల్లో?
భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధన సంస్థ (ఇస్రో) డిసెంబర్ 30, 2024న స్పేడెక్స్ (స్పేస్ డాకింగ్ ఎక్స్‌పెరిమెంట్) మిషన్‌ను విజయవంతంగా ప్రారంభించింది. పీఎస్ఎల్వీ-C60 రాకెట్ రెండు ఉపగ్రహాలను కక్ష్యలో ప్రవేశపెట్టడం ద్వారా భారత తొలి అంతరిక్ష డాకింగ్ ప్రదర్శనకు దారిని సజ్జం చేసింది.
అంతరిక్ష డాకింగ్ అంటే ఏమిటి? దీని ప్రాముఖ్యత ఏమిటి?
అంతరిక్ష డాకింగ్ అంటే కక్ష్యలోని రెండు అంతరిక్ష నౌకలను అనుసంధానం చేయడం, ఇది వనరులు, సిబ్బంది లేదా భాగాలను బదిలీ చేయడానికి ఉపయోగపడుతుంది. ఇది భవిష్యత్ అంతరిక్ష మిషన్లకు కీలకంగా ఉంటుంది:
భారతీయ అంతరిక్ష స్థానం (BAS) వంటి మాడ్యూలర్ స్పేస్ స్టేషన్ల నిర్మాణం మరియు నిర్వహణకు.
చంద్రయాన్-4 వంటి నమూనా-తిరిగి మిషన్ల కోసం, ఈ మిషన్‌లో చంద్ర నమూనాలు భూమి కక్ష్యలో రీ-ఎంట్రీ మాడ్యూల్‌తో డాక్ అవుతాయి.
మానవ అంతరిక్ష యాత్ర మరియు అధునాతన శాస్త్రీయ పరిశోధన కోసం.
స్పేడెక్స్ మిషన్ ముఖ్యాంశాలు
ఉపగ్రహాలు మరియు కక్ష్య:
SDX01 (చేజర్) మరియు SDX02 (టార్గెట్) అనే రెండు ఉపగ్రహాలను 475 కి.మీ వలయాకార కక్ష్యలో ప్రవేశపెట్టారు.
ఈ ఉపగ్రహాలు డాకింగ్ మరియు అన్‌డాకింగ్ సామర్థ్యాలను ప్రదర్శిస్తాయి.
డాకింగ్ విధానం:
ఉపగ్రహాల మధ్య 20 కి.మీ దూరాన్ని ఖచ్చితమైన కదలికలతో తగ్గిస్తారు, చివరగా డాకింగ్ వరకు కొనసాగుతాయి.
డాకింగ్ సమయంలో ఉపగ్రహాలు విద్యుత్ శక్తిని బదిలీ చేస్తాయి, తరువాత అన్‌డాక్ అయి రెండు సంవత్సరాల పాటు స్వతంత్రంగా పనిచేస్తాయి.
సాంకేతికత ప్రదర్శన:
చేజర్ ఉపగ్రహం దృశ్య ట్రాకింగ్ కోసం హై-రిసల్యూషన్ కెమెరాను కలిగి ఉంటుంది.
టార్గెట్ ఉపగ్రహం సహజ వనరుల పరిశీలన కోసం మల్టీస్పెక్ట్రల్ లోడును మరియు అంతరిక్ష రేడియేషన్‌ను అధ్యయనం చేసే రేడియేషన్ మానిటర్‌ను కలిగి ఉంది.
పిఓఈఎం ప్రయోగ మాడ్యూల్:
పీఎస్ఎల్వీ-C60 రాకెట్ నాలుగో దశ పిఎస్4 ఆర్బిటల్ ఎక్స్‌పెరిమెంట్ మాడ్యూల్ (POEM)గా ఉపయోగించబడుతుంది.
ప్రయోగాల్లో మిగులు వ్యర్థాలను పట్టుకోవడానికి రోబోటిక్ భుజాలు, ఉపగ్రహ సర్వీసింగ్, అంతరిక్షంలో మొక్కల పెరుగుదల మరియు జీవ బాక్టీరియాల ప్రవర్తనకు సంబంధించిన జీవ పరీక్షలు ఉన్నాయి.
భారతదేశానికి అంతరిక్ష డాకింగ్ ప్రాముఖ్యత:
ప్రపంచ ఎలైట్ లీగ్‌లో చేరడం:
ఈ మిషన్ ద్వారా, రష్యా (సోవియట్ యూనియన్), యుఎస్, చైనా తర్వాత అంతరిక్ష డాకింగ్ సాధించిన నాల్గవ దేశంగా భారత్ నిలుస్తుంది.
మాడ్యూలర్ స్పేస్ స్టేషన్ల నిర్మాణం:
2028లో ప్రారంభించనున్న భారతీయ అంతరిక్ష స్థానం (BAS)లో అంతరిక్షంలో డాక్ చేయబడే ఐదు మాడ్యూల్‌లు ఉంటాయి.
భవిష్యత్ మిషన్లు:
చంద్రయాన్-4 మరియు మానవ చంద్ర అన్వేషణ వంటి మిషన్లకు నమూనాలు మరియు లోడ్ల బదిలీ కోసం డాకింగ్ అవసరం.
సమర్థత పెంపు:
మాడ్యూల్‌లను కక్ష్యలో అసెంబుల్ చేయడం ద్వారా భారీ లోడ్లను ప్రయోగించడానికి ఇస్రోకు వీలు కల్పిస్తుంది.
ముఖ్య పదాలు
పిఎస్4 ఆర్బిటల్ ఎక్స్‌పెరిమెంట్ మాడ్యూల్ (POEM): ప్రయోగ వాహనం చివరి దశ, ప్రయోగాల కోసం మళ్లీ ఉపయోగపడుతుంది.
మల్టీస్పెక్ట్రల్ లోడ్: భూమి సహజ వనరుల అధ్యయనం కోసం వివిధ తరంగదైర్ఘ్యాలలో డేటాను సేకరించడం.
డాకింగ్ సామర్థ్యం: కక్ష్యలో అంతరిక్ష నౌకలను అనుసంధానం చేసే సామర్థ్యం, మాడ్యూలర్ స్పేస్ నిర్మాణానికి కీలకం.
ఇస్రో ముందడుగు:
స్పేడెక్స్ విజయాన్ని ఉపయోగించి డాకింగ్ టెక్నాలజీని అభివృద్ధి చేయడం మరియు చంద్రయాన్-4 మరియు BAS వంటి క్లిష్టమైన మిషన్లకు సిద్ధంగా ఉండడం.
ప్రపంచ అంతరిక్ష సంస్థలతో మరియు ప్రైవేట్ భాగస్వాములతో సహకారం పెంచడం.
తదుపరి తరం టెక్నాలజీలలో పెట్టుబడులు పెట్టడం, ఇందులో స్వయంచాలక నావిగేషన్, రోబోటిక్ భుజాలు మరియు అంతరిక్ష తయారీ ఉన్నాయి.
ఈ మిషన్ భారత అంతరిక్ష ప్రయాణంలో మరొక మైలురాయి, అంతరిక్ష అన్వేషణలో ఇస్రో యొక్క వినూత్నత మరియు ప్రపంచ నాయకత్వాన్ని రుజువు చేస్తుంది.
అన్ని పోటీపరీక్షలకు ఉపయోగకరమైన సమాచారం:
భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధన సంస్థ (ఇస్రో):
స్థాపించబడింది: 15 ఆగస్టు 1969
మునుపటి సంస్థ: ఇన్కోస్పార్ (1962–1969)
ముఖ్య కార్యాలయం: బెంగుళూరు, కర్ణాటక
ప్రస్తుతం చైర్మన్: ఎస్. సోమనాథ్ (భారతీయ అంతరిక్ష పరిశోధన సంస్థ 10వ చైర్మన్)
ప్రధాన అంతరిక్ష కేంద్రాలు:
సతీష్ ధవన్ స్పేస్ సెంటర్
తుంబా సమత్వ రాకెట్ ప్రయోగ కేంద్రం
కులశేఖరపట్టణం స్పేస్‌పోర్ట్
త్వరిత పునశ్చరణ:

పోటీపరీక్షల్లో పరీక్షల్లో తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు (FAQs):
1. ఇస్రో స్పేడెక్స్ మిషన్ ప్రధాన లక్ష్యం ఏమిటి?
A. కమ్యూనికేషన్ ఉపగ్రహాలను భూ స్థిర కక్ష్యలో ప్రవేశపెట్టడం.
B. అంతరిక్ష డాకింగ్ సామర్థ్యాన్ని ప్రదర్శించడం.
C. మానవ అంతరిక్ష యాత్రలు నిర్వహించడం.
D. మళ్లీ ఉపయోగించగల లాంచ్ వాహనం అభివృద్ధి చేయడం.
సమాధానం: B
2. ఇస్రో అంతరిక్ష డాకింగ్ టెక్నాలజీ సాధించడానికి ముందు ఈ క్రింది దేశాలు ఏవి సాధించాయి?
రష్యా (సోవియట్ యూనియన్)
యునైటెడ్ స్టేట్స్
చైనా
జపాన్
క్రింది కోడ్‌ను ఉపయోగించి సరైన సమాధానాన్ని ఎంచుకోండి:
A. 1 మరియు 2 మాత్రమే
B. 1, 2, మరియు 3 మాత్రమే
C. 1, 2, 3, మరియు 4
D. 2, 3, మరియు 4 మాత్రమే
సమాధానం: B
3. స్పేడెక్స్ మిషన్‌లో పిఎస్4 ఆర్బిటల్ ఎక్స్‌పెరిమెంట్ మాడ్యూల్ (POEM) పాత్ర ఏమిటి?
A. ఉపగ్రహాల కోసం లాంచ్ వాహనంగా వ్యవహరించడం.
B. వ్యర్థాలను పట్టుకోవడం మరియు రోబోటిక్ ఉపగ్రహ సేవలను ప్రదర్శించడం.
C. భూమి సహజ వనరులను పరిశీలించడానికి మల్టీస్పెక్ట్రల్ లోడ్‌ను ఉపయోగించడం.
D. డాకింగ్ కదలికకు కమాండ్ సెంటర్‌గా పనిచేయడం.
సమాధానం: B
4. భారత భవిష్యత్ మిషన్లకు అంతరిక్ష డాకింగ్ ప్రాముఖ్యత ఏమిటి?
1. భారతీయ అంతరిక్ష స్థానం (BAS) వంటి మాడ్యూలర్ స్పేస్ స్టేషన్ల నిర్మాణానికి.
2. చంద్రయాన్-4 వంటి నమూనా-తిరిగి మిషన్లకు.
3. కక్ష్యలో భారీ లోడ్లను అసెంబుల్ చేయడం ద్వారా ప్రయోగ వ్యయాలను తగ్గించడం.
క్రింది కోడ్‌ను ఉపయోగించి సరైన సమాధానాన్ని ఎంచుకోండి:
A. 1 మాత్రమే
B. 1 మరియు 2 మాత్రమే
C. 2 మరియు 3 మాత్రమే
D. 1, 2, మరియు 3
సమాధానం: D
5. స్పేడెక్స్ మిషన్‌లో చేజర్ ఉపగ్రహం పాత్ర ఏమిటి?
A. డాకింగ్ కోసం టార్గెట్ ఉపగ్రహంగా పనిచేయడం.
B. డాకింగ్ కదలికల సమయంలో దృశ్య ట్రాకింగ్ కోసం హై-రిసల్యూషన్ కెమెరాను కలిగి ఉండడం.
C. అంతరిక్ష రేడియేషన్ స్థాయులను పరిశీలించడం.
D. సూక్ష్మగురుత్వంలో మొక్కల పెరుగుదల ప్రయోగానికి మద్దతు ఇవ్వడం.
సమాధానం: B
6. స్పేడెక్స్ మిషన్‌లో భాగమైన ఉపగ్రహాల పేర్లు ఏమిటి?
A. చంద్రయాన్-4 మరియు నావిక్-02
B. SDX01 (చేజర్) మరియు SDX02 (టార్గెట్)
C. RISAT-2B మరియు కార్టోసాట్-3
D. GSAT-24 మరియు PSLV-XL
సమాధానం: B

ISRO Successfully Launches SpaDeX Mission: India Set to Achieve Space Docking Milestone

Why in News?
The Indian Space Research Organisation (ISRO) launched the SpaDeX (Space Docking Experiment) mission on December 30, 2024, marking a significant step in India's space exploration. The PSLV-C60 rocket successfully placed two satellites into orbit, setting the stage for India’s first in-space docking demonstration.
What is Space Docking, and Why is it Important?
Space docking involves the connection of two spacecraft in orbit to transfer resources, crew, or components. It is crucial for future space missions requiring:
Building and operating modular space stations like the Bharatiya Antariksh Station (BAS).
Sample-return missions, such as Chandrayaan-4, where lunar samples will dock with a re-entry module in Earth’s orbit.
Human spaceflight and advanced scientific research.
Key Highlights of the SpaDeX Mission
Satellites and Orbit:
Two satellites, SDX01 (Chaser) and SDX02 (Target), were placed in a 475-km circular orbit.
These satellites will demonstrate docking and undocking capabilities.
Docking Procedure:
A 20 km distance between the satellites will be reduced incrementally through precise maneuvers, progressing to a final docking.
The satellites will transfer electrical power during docking and later undock to operate independently for two years.
Technology Demonstration:
The Chaser satellite features a high-resolution camera for visual tracking.
The Target satellite carries a multispectral payload for monitoring natural resources and a radiation monitor for space radiation studies.
POEM Experiment Module:
The fourth stage of the PSLV-C60 launch vehicle will be repurposed as the PS4 Orbital Experiment Module (POEM).
Experiments include robotic arms for debris capture, satellite servicing, and biological studies like plant growth and gut bacteria behavior in space.
Significance of Space Docking for India:
Joining Elite League:
With this mission, India could become the fourth country to achieve in-space docking, after Russia (USSR), the US, and China.
Building Modular Space Stations:
The Bharatiya Antariksh Station (BAS), planned for 2028, will consist of five modules docked in space.
Future Missions:
Chandrayaan-4 and potential human lunar exploration require docking for transferring samples and payloads.
Enhanced Capabilities:
Enables ISRO to launch heavier payloads by assembling modules in orbit, reducing launch vehicle constraints.
Key Terms
PS4 Orbital Experiment Module (POEM): The final stage of the launch vehicle, repurposed for experiments.
Multispectral Payload: Captures data across different wavelengths to study Earth’s natural resources.
Docking Capability: The ability to connect spacecraft in orbit, critical for modular space construction.
Way Forward for ISRO:
Leverage the success of SpaDeX for advancing docking technology and ensuring readiness for complex missions like Chandrayaan-4 and BAS.
Foster collaboration with global space agencies and private players to enhance capabilities.
Invest in next-generation technologies, including autonomous navigation, robotic arms, and in-orbit manufacturing.
Quick Revision:

Summary/Static	Details
Why in the news?	ISRO launched SpaDeX: India's first space docking demonstration mission.
Launch Date	December 30, 2024
Mission Name	SpaDeX (Space Docking Experiment)
Satellites Involved	SDX01 (Chaser) and SDX02 (Target)
Primary Goal	To demonstrate India's capability in space docking technology.
Orbit Details	475 km circular orbit
Docking Timeline	Final docking maneuver planned 7-8 days post-launch.
Significance	Makes India the fourth country to achieve space docking capability (after Russia, USA, and China).
Future Applications	Bharatiya Antariksh Station, Chandrayaan-4 sample return missions, and modular spacecraft.

Useful information for all competitive exams:
Indian Space Research Organisation (ISRO):
Formed: 15 August 1969
Preceding agency: INCOSPAR (1962–1969)
Headquarters: Bengaluru, Karnataka
Chairman: S. Somanath (10th Chairman of the Indian Space Research Organisation)
Primary spaceports: Satish Dhawan Space Centre, Thumba Equatorial Rocket Launching Station, Kulasekarapattinam Spaceport
Frequently Asked Questions (FAQs) in Competitive Exams:
1. Which of the following best describes the primary objective of ISRO's SpaDeX mission?
A. Launching communication satellites into geostationary orbit.
B. Demonstrating space docking capability.
C. Conducting manned space missions.
D. Developing a reusable launch vehicle.
Answer: B
2. Which of the following countries have achieved space docking technology before India?
Russia (USSR)
United States
China
Japan
Select the correct answer using the code given below:
A. 1 and 2 only
B. 1, 2, and 3 only
C. 1, 2, 3, and 4
D. 2, 3, and 4 only
Answer: B
3. What is the role of the PS4 Orbital Experiment Module (POEM) in the SpaDeX mission?
A. To act as a launch vehicle for satellites.
B. To demonstrate technologies for debris capture and robotic satellite servicing.
C. To monitor Earth's natural resources using a multispectral payload.
D. To serve as a command center for the docking maneuver.
Answer: B
4. Why is space docking considered crucial for India's future missions?
It enables modular construction of space stations like Bharatiya Antariksh Station.
It facilitates sample-return missions like Chandrayaan-4.
It helps ISRO reduce launch costs by assembling heavy payloads in orbit.
Select the correct answer using the code given below:
A. 1 only
B. 1 and 2 only
C. 2 and 3 only
D. 1, 2, and 3
Answer: D
5. What is the significance of the Chaser satellite in the SpaDeX mission?
A. It serves as the Target satellite for docking.
B. It is equipped with a high-resolution camera for visual tracking during docking maneuvers.
C. It monitors radiation levels in space.
D. It supports plant growth experiments in microgravity.
Answer: B
6. What are the names of the two satellites involved in ISRO's SpaDeX mission?
A. Chandrayaan-4 and NavIC-02
B. SDX01 (Chaser) and SDX02 (Target)
C. RISAT-2B and Cartosat-3
D. GSAT-24 and PSLV-XL
Answer: B

ఎందుకు వార్తల్లో ఉంది?
అసోసియేషన్ ఫర్ డెమోక్రటిక్ రిఫార్మ్స్ (ADR) నివేదిక ప్రకారం, భారతీయ ముఖ్యమంత్రుల నికర విలువలు మరియు బాద్యతల గురించి విశ్లేషణలో మమతా బెనర్జీ భారతదేశంలో అతి తక్కువ ఆస్తులున్న ముఖ్యమంత్రిగా గుర్తించబడింది, ఆమె ఆస్తులు కేవలం ₹15.38 లక్షలుగా ఉన్నాయి.
నివేదిక యొక్క ముఖ్యాంశాలు
తక్కువ ఆస్తులున్న ముఖ్యమంత్రులు
మమతా బెనర్జీ (పశ్చిమ బెంగాల్):
మొత్తం ఆస్తులు: ₹15,38,029
చలన ఆస్తులు: ₹15 లక్షల కంటే ఎక్కువ
అచల ఆస్తులు: శూన్యం
2024లో స్వీయ ఆదాయం: ₹15,47,845
వృత్తి: సామాజిక సేవ మరియు రాజకీయాలు
ఓమర్ అబ్దుల్లా (జమ్మూ & కాశ్మీర్):
మొత్తం ఆస్తులు: ₹55,24,430
చలన ఆస్తులు: ₹55 లక్షల కంటే ఎక్కువ
అచల ఆస్తులు: శూన్యం
2024లో స్వీయ ఆదాయం: ₹14,52,010
వృత్తి: రాజకీయ నాయకుడు
పినరయి విజయన్ (కేరళ):
మొత్తం ఆస్తులు: ₹1.18 కోట్లు
చలన ఆస్తులు: ₹31,80,766
అచల ఆస్తులు: ₹86,95,000
2024లో స్వీయ ఆదాయం: ₹2,87,860
వృత్తి: రాజకీయ నాయకుడు
అత్యధిక ఆస్తులున్న ముఖ్యమంత్రులు
పెమా ఖండు (అరుణాచల ప్రదేశ్):
మొత్తం ఆస్తులు: ₹332 కోట్లకు పైగా
బాద్యతలు: వెల్లడించలేదు
2024లో స్వీయ ఆదాయం: శూన్యం
సిద్దరామయ్య (కర్ణాటక):
మొత్తం ఆస్తులు: ₹51 కోట్లకు పైగా
బాద్యతలు: ₹23 కోట్లకు పైగా
2024లో స్వీయ ఆదాయం: ₹20 లక్షలు
చంద్రబాబు నాయుడు (ఆంధ్రప్రదేశ్):
మొత్తం ఆస్తులు: ₹931 కోట్లకు పైగా (అతి ధనవంతుడైన ముఖ్యమంత్రి)
బాద్యతలు: ₹10 కోట్లకు పైగా
2024లో స్వీయ ఆదాయం: ₹18 లక్షలు
అదనపు వివరాలు
నివేదిక యొక్క మూలం:
ఎన్నికల కమిషన్ ఆఫ్ ఇండియా (ECI)కు అభ్యర్థులు సమర్పించిన అఫిడవిట్‌లు మరియు నామినేషన్ పత్రాల ఆధారంగా.
ఆదాయం, వృత్తి, ఆస్తులు, మరియు బాద్యతల వివరాలను కలిగి ఉంటుంది.
అతి ధనవంతుడైన ముఖ్యమంత్రి:
చంద్రబాబు నాయుడు అత్యధిక ఆస్తులు కలిగిన ముఖ్యమంత్రిగా గుర్తించబడ్డారు.
అత్యధిక ఆస్తులు:
పెమా ఖండు ముఖ్యమంత్రులలో అత్యధిక ఆస్తులను ప్రకటించారు.
ప్రాముఖ్య పదాలు
చలన ఆస్తులు: నగదు, బ్యాంకు నిక్షేపాలు, వాహనాలు, మరియు ఆభరణాలు వంటి ఆస్తులు.
అచల ఆస్తులు: భూమి, భవనాలు, మరియు స్థిర ఆస్తులు.
స్వీయ ఆదాయం: వ్యక్తి వివిధ వనరుల నుండి పొందిన ఆదాయం (ఉదాహరణకు, జీతం, అద్దె, లేదా వ్యాపారం).
నివేదిక యొక్క ప్రాముఖ్యత
భారతీయ ముఖ్యమంత్రుల మధ్య ఆర్థిక వైవిధ్యం ను హైలైట్ చేస్తుంది, తక్కువ ఆస్తుల నాయకుల నుండి కోటీశ్వరుల వరకు.
ప్రజా ప్రతినిధుల ఆస్తుల మరియు బాద్యతలపై పారదర్శకత ను తెస్తుంది, సమర్థతను పెంచుతుంది.
భారత రాజకీయ నాయకుల ఆర్థిక స్థితి మరియు ప్రకటనలలో వినిమయాన్ని అందిస్తుంది.
ముందుకు దారి
పారదర్శకతను బలోపేతం చేయడం: ఆస్తుల మరియు బాద్యతల వివరాలను పూర్తిగా మరియు ఆడిట్ చేసిన ప్రకటనలను నిర్ధారించడం.
ప్రజా బాధ్యత: ఆదాయ మరియు ఆస్తుల ప్రకటనలలో వ్యత్యాసాలను కట్టడి చేయడంపై కఠిన నియంత్రణలు అమలు చేయడం.
రాజకీయ సమానత్వాన్ని ప్రోత్సహించడం: రాజకీయ నేతల ఆర్థిక వనరుల మధ్య వ్యత్యాసాలను పరిష్కరించడం.
ఈ నివేదిక భారత రాజకీయ నాయకుల ఆర్థిక స్థితి మరియు ప్రజా జీవితంలో పారదర్శకత మరియు బాధ్యత యొక్క అవసరాన్ని ప్రాముఖ్యంగా సూచిస్తుంది.

ADR Report: Mamata Banerjee Declared Poorest CM, Chandrababu Naidu Richest with ₹931 Crore Assets

Why in News?
A report by the Association for Democratic Reforms (ADR) revealed the net worth and liabilities of Indian Chief Ministers, with Mamata Banerjee being identified as the poorest Chief Minister in the country with assets worth only ₹15.38 lakh.
Key Highlights of the Report
Chief Ministers with the Lowest Assets
Mamata Banerjee (West Bengal):
Total Assets: ₹15,38,029
Movable Assets: More than ₹15 lakh
Immovable Assets: Zero
Self-Income (2024): ₹15,47,845
Profession: Social Work and Politics
Omar Abdullah (Jammu & Kashmir):
Total Assets: ₹55,24,430
Movable Assets: More than ₹55 lakh
Immovable Assets: Zero
Self-Income (2024): ₹14,52,010
Profession: Politician
Pinarayi Vijayan (Kerala):
Total Assets: ₹1.18 crore
Movable Assets: ₹31,80,766
Immovable Assets: ₹86,95,000
Self-Income (2024): ₹2,87,860
Profession: Politician
Chief Ministers with the Most Liabilities
Pema Khandu (Arunachal Pradesh):
Total Assets: More than ₹332 crore
Liabilities: Not disclosed
Self-Income (2024): Zero
Siddaramaiah (Karnataka):
Total Assets: More than ₹51 crore
Liabilities: More than ₹23 crore
Self-Income (2024): ₹20 lakh
Chandrababu Naidu (Andhra Pradesh):
Total Assets: More than ₹931 crore (Richest CM)
Liabilities: More than ₹10 crore
Self-Income (2024): ₹18 lakh
Additional Insights
Source of the Report:
Based on analysis of candidate affidavits and nomination papers submitted to the Election Commission of India (ECI).
Includes details of income, profession, assets, and liabilities.
Richest Chief Minister:
Chandrababu Naidu is the richest Chief Minister with assets worth over ₹931 crore.
Most Liabilities:
Pema Khandu has declared the highest liabilities among CMs.
Key Terms
Movable Assets: Assets like cash, bank deposits, vehicles, and jewelry.
Immovable Assets: Assets like land, buildings, and properties.
Self-Income: The declared income of an individual from various sources, such as salary, rent, or business.
Significance of the Report
Highlights the economic diversity among Indian Chief Ministers, from low net-worth leaders to billionaire politicians.
Brings transparency into the wealth and liabilities of public representatives, fostering accountability.
Offers insight into the financial status and declarations of Indian political leaders, aligning with public interest.
Way Forward
Strengthen Transparency: Ensure detailed and audited declarations of assets and liabilities.
Public Accountability: Enforce stricter checks on discrepancies in income and asset declarations.
Promote Equity in Politics: Address disparities in financial resources among leaders to ensure level playing fields.
This report underlines the economic spectrum among Indian political leaders and the need for transparency and accountability in public life.

ఎందుకు వార్తల్లో ఉంది?
మాజీ ప్రధానమంత్రి మన్మోహన్ సింగ్ 2024 డిసెంబర్ 26న మరణించిన తరువాత నేతలకు స్మారకాలు అవసరమా అనే చర్చ మళ్లీ మొదలైంది. ఆయనకు ప్రత్యేక స్మారకం కేటాయించకపోవడం, మరియు నిగంబోధ్ ఘాట్‌లో దహన సంస్కారం చేయడం రాజకీయ, సామాజిక చర్చలకు దారితీసింది.
నరేంద్ర మోదీ ప్రభుత్వం భారత ఆర్థిక వ్యాపారీకరణ నిర్మాత అయిన సింగ్ గౌరవార్థం ఒక స్మారకాన్ని నిర్మించడానికి ప్రణాళికలు ప్రకటించింది.
చారిత్రక నేపథ్యం: భారతదేశంలోని స్మారకాల ముఖ్యాంశాలు
రాజ్ ఘాట్ మాదిరిగా:
మహాత్మా గాంధీ స్మారకమైన రాజ్ ఘాట్ తరువాత నాయకుల స్మారకాల కోసం ఒక నమూనాగా మారింది.
ఢిల్లీలో యమునా నది సమీపంలో ఉంది. 1948లో గాంధీ దహన సంస్కార స్థలాన్ని గుర్తించే బ్లాక్ మార్బుల్ శిలాఫలకం ఉంది.
ప్రధాన మంత్రుల స్మారకాలు:
జవహర్ లాల్ నెహ్రూ: 1964లో శాంతి వన్ అని పేరు పెట్టిన స్మారకం, శాంతి సంకేతం.
లాల్ బహాదూర్ శాస్త్రి: 1966లో విజయ్ ఘాట్ అని పేరు పెట్టిన స్మారకం, పాకిస్తాన్‌పై విజయానికి సంకేతం.
ఇందిరా గాంధీ: 1984లో శక్తి స్థల్ అని పేరు పెట్టిన స్మారకం, శక్తిని ప్రతిఫలిస్తుంది.
రాజీవ్ గాంధీ: 1991లో వీర్ భూమి అని పేరు పెట్టిన స్మారకం, ఆయన హత్యకు సంకేతం.
చరణ్ సింగ్: 1987లో కిసాన్ ఘాట్ అని పేరు పెట్టిన స్మారకం, రైతు నాయకునిగా ఉన్న ఆయన ప్రాముఖ్యతను చూపిస్తుంది.
పి వి నరసింహారావు: 2015లో జ్ఞాన్ భూమి అని పేరు పెట్టిన స్మారకం, ఆయన విద్యావంతుల గౌరవానికి సంకేతం.
తాజా పరిణామాలు:
2015లో ఢిల్లీలో స్థల కొరత కారణంగా, భవిష్యత్ నేతల కోసం ప్రత్యేక స్మారకాల బదులుగా రాష్ట్రీయ స్మృతి స్థల్ స్థాపించబడింది.
ఈ స్థలం ఇప్పుడు చంద్ర శేఖర్, ఐకే గుజ్రాల్, అటల్ బిహారీ వాజపేయి వంటి నేతల స్మారకాలను కలిగి ఉంది (సదైవ అటల్).
స్మారకాలు లేని నాయకులు:
మాజీ ప్రధాని వి పి సింగ్ (1989-1990), మండల్ కమిషన్ అమలు ద్వారా రాజకీయ సంచలనం సృష్టించిన నాయకుడు, స్మారక రహితముగా ఉన్న ఏకైక నేత.
స్మారకాల రాజకీయాలు:
నాయకుని మరణ సమయంలో అధికారంలో ఉన్న రాజకీయ శక్తిని ప్రతిబింబించే విధంగా స్మారకాల స్థానం మరియు నిర్మాణం ఉంటుంది. ఉదాహరణకు:
మోరార్జీ దేశాయ్: కాంగ్రెస్ పాలనలో గుజరాత్‌లో స్మారకం నిర్మించబడింది.
నరేంద్ర మోదీ ప్రభుత్వం: పి వి నరసింహారావు మరియు ఇతరులకు స్మారకాలను ఏర్పాటు చేసింది, గత పాలనల నిర్ణయాలను పునరాలోచించింది.
స్మారకాల ప్రాముఖ్యత:
స్మారకాలు నాయకుల వారసత్వాన్ని మరియు వారి కృషిని ప్రతిబింబిస్తాయి. ఉదాహరణకు:
రాజ్ ఘాట్: గాంధీ భారతదేశాన్ని నిర్మించడంలో పొందిన పాత్రను ప్రతిఫలిస్తుంది.
శాంతి వన్: నెహ్రూ శాంతి ఆధారిత నాయకత్వాన్ని హైలైట్ చేస్తుంది.
కిసాన్ ఘాట్: చరణ్ సింగ్ రైతు నాయకుడిగా ఉన్న ప్రాముఖ్యతను చూపిస్తుంది.
భవిష్యత్ ప్రణాళికలు:
ఒక ట్రస్ట్ ను ఏర్పాటు చేసి, మన్మోహన్ సింగ్ స్మారక నిర్మాణాన్ని పర్యవేక్షిస్తుంది, ఇది సంజయ్ గాంధీ స్మారకం లేదా శాంతి వన్ సమీపంలో ఉండే అవకాశం ఉంది.
ఆర్థిక సంస్కరణలు మరియు నాయకత్వంలో సింగ్ పొందిన ప్రతిష్టకు గౌరవంగా ఒక ప్రత్యేక స్మారకాన్ని నిర్మించాలని ప్రభుత్వం లక్ష్యం పెట్టుకుంది.
తేదీ:
స్మారకాల చరిత్ర, భౌగోళిక పరిస్థితులు మరియు రాజకీయాలు భారత రాజకీయ వారసత్వాన్ని మరియు శక్తి సమీకరణాలను ప్రతిబింబిస్తాయి. స్మారకాలు నేతల కృషిని గుర్తించి, జ్ఞాపకాలను నిలుపుకోవడానికి కీలకంగా ఉంటాయి.

పోటీపరీక్షల్లో పరీక్షల్లో తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు (FAQs):
1. భారతదేశంలో ఇతర నేతల స్మారకాలకు ఆదర్శంగా నిలిచిన స్మారకం ఏది?
A. విజయ్ ఘాట్
B. రాజ్ ఘాట్
C. శక్తి స్థల్
D. వీర్ భూమి
సమాధానం: B

2. కిసాన్ ఘాట్ స్మారకం యొక్క ప్రాముఖ్యత ఏమిటి?
A. లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి పాకిస్తాన్‌పై 1965 విజయానికి గుర్తుగా.
B. భారత స్వాతంత్ర్యంలో మహాత్మా గాంధీ పాత్రకు ప్రతీక.
C. చరణ్ సింగ్ రైతు నాయకుడిగా చేసిన కృషిని గుర్తించడం.
D. ఇందిరా గాంధీ యొక్క శక్తివంతమైన నాయకత్వాన్ని ప్రశంసించడం.
సమాధానం: C

3. ఈ క్రింది ప్రధానమంత్రులలో ఎవరికీ భారతదేశంలో స్మారకం లేదు?
A. వి పి సింగ్
B. పి వి నరసింహారావు
C. మోరార్జీ దేశాయ్
D. ఐకే గుజ్రాల్
సమాధానం: A

4. జ్ఞాన్ భూమి స్మారకం ఏ భారత ప్రధానమంత్రికి అంకితమైంది?
A. జవహర్ లాల్ నెహ్రూ
B. పి వి నరసింహారావు
C. లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి
D. రాజీవ్ గాంధీ
సమాధానం: B

5. 2013లో మన్మోహన్ సింగ్ ప్రభుత్వం స్మారకాల గురించి తీసుకున్న నిర్ణయం ఏమిటి?
A. భవిష్యత్ నాయకుల కోసం ప్రత్యేక స్మారకాల నిర్మాణం.
B. మరణించిన నేతల కోసం సాధారణ స్మారక సముదాయాన్ని ఏర్పాటు చేయడం.
C. స్మారకాలను ఢిల్లీ వెలుపల మాత్రమే నిర్మించడం.
D. కొత్త స్మారకాల నిర్మాణాన్ని నిషేధించడం.
సమాధానం: B

6. శక్తి స్థల్ అనే స్మారకం ఏ ప్రధానమంత్రికి అంకితమైంది?
A. ఇందిరా గాంధీ
B. రాజీవ్ గాంధీ
C. లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి
D. అటల్ బిహారీ వాజపేయి
సమాధానం: A

7. రాష్ట్రీయ స్మృతి స్థల్ అంటే ఏమిటి?
A. మహాత్మా గాంధీకి అంకితమైన స్మారకం.
B. మాజీ రాష్ట్రపతులందరికీ అంకితమైన స్మారకం.
C. మరణించిన నాయకుల కోసం సాధారణ సముదాయం.
D. కేవలం ప్రధానమంత్రుల కోసం ప్రత్యేక స్థలం.
సమాధానం: C

8. మోదీ ప్రభుత్వం 2015లో జననాయక స్థల్గా పేరు మార్చిన స్మారకం ఎవరిది?
A. అటల్ బిహారీ వాజపేయి
B. చంద్ర శేఖర్
C. వి పి సింగ్
D. ఐకే గుజ్రాల్
సమాధానం: B

9. వీర్ భూమి స్మారకం ఏమిని సూచిస్తుంది?
A. రాజీవ్ గాంధీ హత్య.
B. భారతదేశ నిర్మాణంలో గాంధీ పాత్ర.
C. నెహ్రూ శాంతి ఆధారిత నాయకత్వం.
D. లాల్ బహదూర్ శాస్త్రి విజయవంతమైన సైనికత.
సమాధానం: A

10. రాష్ట్రీయ స్మృతి స్థల్ యొక్క పర్యావరణం ఎందుకు ప్రతిపాదించబడింది?
A. వ్యక్తిగత స్మారకాల కోసం ఢిల్లీలోని భూమిని సేవ్ చేయడం.
B. ఉన్న అన్ని స్మారకాలను ఒకే ప్రదేశంలో సంకలనం చేయడం.
C. అన్ని స్వాతంత్ర్య సమరయోధులను కలిపి స్మరించుకోవడం.
D. భవిష్యత్ స్మారకాలను ఢిల్లీ వెలుపల నిర్మించడానికి అనుమతించడం.
సమాధానం: A

Memorials for leaders: The history, geography and politics

Why in News?
The debate over memorials for former leaders reignited following the passing of former Prime Minister Manmohan Singh on December 26, 2024. His cremation at Nigambodh Ghat, rather than a designated memorial, sparked political and public discussions.
The Narendra Modi government announced plans to build a memorial to honor Singh, the architect of India’s economic liberalization.
Historical Context: Key Highlights on Memorials in India
Raj Ghat as the Template:
The memorial for Mahatma Gandhi (Raj Ghat) became the model for future leaders' memorials.
Located in Delhi near the Yamuna River, it includes a black marble slab marking Gandhi’s cremation site in 1948.
Memorials for Prime Ministers:
Jawaharlal Nehru: Memorial named Shanti Van in 1964, symbolizing peace.
Lal Bahadur Shastri: Memorial named Vijay Ghat in 1966, signifying victory over Pakistan.
Indira Gandhi: Memorial named Shakti Sthal in 1984, emphasizing strength.
Rajiv Gandhi: Memorial named Veer Bhumi in 1991, symbolizing his assassination.
Charan Singh: Memorial named Kisan Ghat in 1987, highlighting his status as a farmer leader.
P V Narasimha Rao: Memorial named Gyan Bhumi in 2015, representing his scholarly contributions.
Recent Developments:
The Rashtriya Smriti Sthal was established in 2015 as a common memorial complex for departed leaders due to limited space in Delhi.
This site now houses memorials for leaders like Chandra Shekhar, I K Gujral, and Atal Bihari Vajpayee (Sadaiva Atal).
Leaders Without Memorials:
Former PM V P Singh (1989-1990), known for implementing the Mandal Commission, remains the only deceased PM without a memorial.
Politics Behind Memorials:
The location and construction of memorials often reflect the political power at the time of a leader's passing. For instance:
Morarji Desai: Memorial built in Gujarat during Congress rule.
Narendra Modi Government: Established memorials for P V Narasimha Rao and others, revisiting decisions of previous administrations.
Significance of Memorials:
Memorials symbolize the legacies of leaders and their contributions. For example:
Raj Ghat: Reflects Gandhi’s role in shaping the nation.
Shanti Van: Highlights Nehru’s peace-driven leadership.
Kisan Ghat: Represents Charan Singh’s advocacy for farmers.
Future Plans:
A trust will oversee the construction of Manmohan Singh's memorial, possibly near the Sanjay Gandhi Memorial or Shanti Van.
The government aims to honor Singh’s economic reforms and leadership with a fitting tribute.
Conclusion:
The politics, geography, and history of memorials in India underline their role as markers of political legacy and power dynamics. Memorials serve as sites of remembrance and honor for leaders' contributions to the nation's history.
Frequently Asked Questions (FAQs) in Competitive Exams:
1. Which memorial served as the template for other leaders' memorials in India?
A. Vijay Ghat
B. Raj Ghat
C. Shakti Sthal
D. Veer Bhumi
Answer: B

2. What is the significance of the Kisan Ghat memorial?
A. Tribute to Lal Bahadur Shastri’s 1965 victory over Pakistan.
B. Representation of Mahatma Gandhi’s role in Indian independence.
C. Recognition of Charan Singh’s contributions as a farmer leader.
D. Celebration of Indira Gandhi’s strong leadership.
Answer: C

3. Which of the following Prime Ministers does not have a memorial in India?
A. V P Singh
B. P V Narasimha Rao
C. Morarji Desai
D. I K Gujral
Answer: A

4. The memorial Gyan Bhumi is dedicated to which Indian Prime Minister?
A. Jawaharlal Nehru
B. P V Narasimha Rao
C. Lal Bahadur Shastri
D. Rajiv Gandhi
Answer: B

5. What decision did the Manmohan Singh government take in 2013 regarding memorials?
A. Separate memorials for future leaders.
B. Establishing a common memorial complex for departed leaders.
C. Constructing memorials only outside Delhi.
D. Prohibiting the construction of any new memorials.
Answer: B

6. Which of the following Prime Ministers' memorials is named Shakti Sthal?
A. Indira Gandhi
B. Rajiv Gandhi
C. Lal Bahadur Shastri
D. Atal Bihari Vajpayee
Answer: A

7. What is the Rashtriya Smriti Sthal?
A. A memorial dedicated to Mahatma Gandhi.
B. A memorial for all former Presidents.
C. A common complex for departed leaders.
D. A space for Prime Ministers only.
Answer: C

8. Which Prime Minister's memorial was renamed as Jannayak Sthal by the Modi government in 2015?
A. Atal Bihari Vajpayee
B. Chandra Shekhar
C. V P Singh
D. I K Gujral
Answer: B

9. What does the Veer Bhumi memorial symbolize?
A. The assassination of Rajiv Gandhi.
B. Gandhi’s role in forging the Indian nation.
C. Nehru’s peace-driven leadership.
D. Lal Bahadur Shastri’s military success.
Answer: A

10. Why was the Rashtriya Smriti Sthal concept proposed?
A. To save land in Delhi from being taken up by individual memorials.
B. To consolidate all existing memorials into one location.
C. To honor all freedom fighters collectively.
D. To allow for future memorials to be built outside Delhi.
Answer: A

ఎందుకు వార్తల్లో ఉంది?
1977 నుండి 1981 వరకు అమెరికా అధ్యక్షుడిగా పనిచేసి, ఆ తర్వాత ప్రపంచ హ్యూమానిటేరియన్‌గా ప్రసిద్ధి చెందిన జిమ్మీ కార్టర్ ఆదివారం 100వ ఏట మరణించారు. అమెరికా అధ్యక్షులలో అతి ఎక్కువ కాలం జీవించిన ఆయన శాంతి, పౌర హక్కులు, ప్రపంచ హ్యూమానిటేరియన్ ప్రదర్శనల కోసం అందిస్తున్న సేవలకు గుర్తుండిపోతారు.
నివేదిక ముఖ్యాంశాలు
జిమ్మీ కార్టర్ జీవిత విశేషాలు మరియు వారసత్వం
అధ్యక్ష పదవి: వాటర్‌గేట్ మరియు వియత్నాం యుద్ధం తరువాత అధ్యక్షుడిగా ఎన్నికై, 1980లో తిరిగి ఎన్నికలు ఓడిపోయే ముందు ఒక పదవీ కాలం పని చేశారు.
మానవ సేవా కార్యక్రమాలు: అధ్యక్ష పదవీకాలం తరువాత ప్రపంచ శాంతి మరియు మానవ హక్కుల కోసం కృషి చేస్తూ కార్టర్ సెంటర్ ద్వారా సేవలు అందించారు.
ప్రతిస్పందనలు:
అమెరికా అధ్యక్షుడు జో బైడెన్ కార్టర్‌ను "అసాధారణమైన నాయకుడు, రాజనీతిజ్ఞుడు మరియు మానవతావాది" అని వర్ణించారు.
భారత ప్రధాని నరేంద్ర మోడీ కార్టర్ యొక్క ప్రపంచ శాంతి కోసం చేసిన కృషిని ప్రశంసించారు మరియు భారతదేశం-అమెరికా సంబంధాల బలోపేతానికి ఆయన చేసిన కృషిని గుర్తించారు.
భారతదేశంతో జిమ్మీ కార్టర్ సంబంధం
భారతదేశం-అమెరికా అణు ఒప్పందం:
తారాపూర్ అణు శక్తి కేంద్రానికి సంబంధించిన ఒప్పందంలో కీలక పాత్ర పోషించారు.
భారతదేశాన్ని అణు నిర్జీవ ఒప్పందంపై సంతకం చేయడానికి ఒత్తిడి చేయాలని ప్రయత్నించారు.
1978 భారత పర్యటన:
ద్వైపాక్షిక సంబంధాల్లో ప్రధాన మైలురాయి.
పాకిస్థాన్‌కు వెళ్లకుండా భారతదేశం మాత్రమే సందర్శించిన తొలి అమెరికా అధ్యక్షుడు.
ప్రధాని మోరార్జీ దేశాయి మరియు రాష్ట్రపతి నీలం సంజీవ రెడ్డి నుండి ప్రత్యేక స్వాగతం పొందారు.
పార్లమెంటులో ప్రసంగించి, వాటర్‌గేట్ తర్వాత అమెరికాలో ప్రజాస్వామ్యం పునరుద్ధరణ మరియు భారతదేశం ఎమర్జెన్సీ తర్వాత ప్రజాస్వామ్యం పునరుద్ధరణ మధ్య సారూప్యతలను చర్చించారు.
పర్యటనలో ముఖ్యమైన సంఘటనలు
ప్రజా స్వాగతం: రామలీలా మైదానంలో ర్యాలీకి హాజరై, భారతదేశంతో తన తల్లి 1960లో మహారాష్ట్రలో చేసిన సేవల వల్ల ఏర్పడిన వ్యక్తిగత అనుబంధాన్ని పునరుద్ఘాటించారు.
అణు స్వతంత్రతపై ధోరణి:
భారత ప్రధాని మోరార్జీ దేశాయి అణు స్వాతంత్ర్యంపై అంగీకారం పొందేందుకు తిరస్కరించారు.
"హాట్ మైక్" ఘటనలో దేశాయిని "కఠినమైన" వ్యక్తిగా పేర్కొంటూ చేసిన వ్యాఖ్యలు వివాదాస్పదమయ్యాయి.
ఫలితాలు:
అణు అంశంపై చర్చలు విజయవంతం కాలేదు.
అంతరిక్ష సహకారం మరియు వ్యవసాయ సహాయం వంటి ఇతర అంశాలలో చర్చలు ఫలప్రదంగా ముగిశాయి.
వారసత్వ ప్రాముఖ్యత
శాంతి మరియు మానవ సేవలు: కార్టర్ ప్రపంచ శాంతి మరియు మానవ హక్కులపై తన కట్టుబాటును ప్రతిబింబించారు.
భారతదేశం-అమెరికా సంబంధాలు: ద్వైపాక్షిక సంబంధాలను బలోపేతం చేయడానికి చర్చల ద్వారా కృషి చేశారు.
నాయకత్వానికి ప్రేరణ: ప్రజా జీవితంలో నమ్రత, న్యాయం మరియు ఉద్దేశ్యంపై జీవించడంలో ఆదర్శంగా నిలిచారు.
ముందుకు దారి
సేవలను గుర్తించడం: గ్లోబల్ డిప్లొమసీ మరియు మానవ సేవలలో కార్టర్ చేసిన కృషికి గౌరవం ఇవ్వడం.
ద్వైపాక్షిక సంబంధాలను బలోపేతం చేయడం: అంతరిక్ష సహకారం మరియు పునరుత్పత్తి శక్తి వంటి అంశాలలో సహకారాన్ని మరింతగా పెంచడం.
చరిత్ర నుండి పాఠాలు నేర్చుకోవడం: ద్వైపాక్షిక సమస్యలను పరస్పర గౌరవంతో పరిష్కరించడం.
పోటీపరీక్షల్లో పరీక్షల్లో తరచుగా అడిగే ప్రశ్నలు (FAQs):
Q1. 1978లో జిమ్మీ కార్టర్ భారతదేశ పర్యటన సందర్భంగా ఏ భారత ప్రధాని ఆయనకు స్వాగతం పలికారు?
a) ఇందిరా గాంధీ
b) రాజీవ్ గాంధీ
c) మోరార్జీ దేశాయి
d) నీలం సంజీవ రెడ్డి
సమాధానం: c) మోరార్జీ దేశాయి
Q2. జిమ్మీ కార్టర్ భారతదేశ పర్యటన సమయంలో ఆయనకు ఎదురైన ముఖ్యమైన సవాలు ఏమిటి?
a) అణు నిర్జీవ ఒప్పందం (NPT) లో భారతదేశం చేరేందుకు నిరాకరణ
b) వాణిజ్య సుంకాలపై విభేదాలు
c) వ్యవసాయ సహాయం పై ప్రతిఘటన
d) అంతరిక్ష అన్వేషణ సహకారానికి వ్యతిరేకత
సమాధానం: a) అణు నిర్జీవ ఒప్పందం (NPT) లో భారతదేశం చేరేందుకు నిరాకరణ

Former U.S. President Jimmy Carter Passes Away at 100

Why in News?
Former U.S. President Jimmy Carter, who served from 1977 to 1981 and later became a global humanitarian, passed away at the age of 100 on Sunday. He was the longest-living American President and is remembered for his efforts to promote peace, civil rights, and global humanitarian initiatives.
Key Highlights of the Report
Life and Legacy of Jimmy Carter
Presidency: Won the U.S. presidency post-Watergate and Vietnam War. Served one term before losing re-election in 1980.
Humanitarian Work: Redefined post-presidency with global efforts, including disease eradication, housing the homeless, and peace-building through the Carter Center.
Reactions:
U.S. President Joe Biden called him an "extraordinary leader, statesman, and humanitarian."
Indian Prime Minister Narendra Modi praised his contributions to global peace and fostering strong India-U.S. relations.
Relationship with India
India-U.S. Nuclear Deal:
Played a significant role in the original "Indo-U.S. nuclear deal" for Tarapur Atomic Power Station.
Attempted to nudge India towards signing the Non-Proliferation Treaty (NPT).
1978 Visit to India:
Marked a significant milestone in bilateral ties.
First U.S. President to visit India without combining it with a visit to Pakistan.
Welcomed by Prime Minister Morarji Desai and President Neelam Sanjiva Reddy.
Delivered a speech in Parliament drawing parallels between U.S. democracy post-Watergate and India post-Emergency.
Notable Events During His Visit
Public Reception: Attended a rally at Ramlila Maidan and connected deeply with India, influenced by his mother’s work in Maharashtra as a U.S. Peace Corps volunteer.
Nuclear Sovereignty Stance:
Indian PM Morarji Desai remained firm on maintaining nuclear sovereignty, refusing to yield to U.S. pressures regarding the NPT.
Tensions arose during a "hot mic" moment when Carter referred to Desai as "pretty adamant" on nuclear issues.
Outcomes:
Talks on the nuclear issue remained inconclusive.
Productive discussions on space cooperation and agricultural aid marked other successes of the visit.
Significance of the Legacy
Peace and Humanitarian Efforts: Carter's work highlighted his commitment to global harmony and human rights.
India-U.S. Relations: Strengthened bilateral ties through dialogue, despite disagreements on sensitive issues like nuclear policy.
Inspiration for Leadership: Set an example of humility, principles, and purposeful living in public life.
Way Forward
Recognizing Contributions: Honor Carter’s legacy in global diplomacy and humanitarian efforts.
Strengthening Bilateral Relations: Build upon his efforts to further India-U.S. cooperation in areas like space and renewable energy.
Learning from History: Address critical bilateral issues with mutual respect for sovereignty and long-term collaboration.
Frequently Asked Questions (FAQs) in Competitive Exams:
1. Which Indian Prime Minister welcomed Jimmy Carter during his 1978 visit to India?
a) Indira Gandhi
b) Rajiv Gandhi
c) Morarji Desai
d) Neelam Sanjiva Reddy
Answer: c) Morarji Desai
2. What was one of the key challenges faced by Jimmy Carter during his visit to India?
a) India’s reluctance to join the Non-Proliferation Treaty (NPT)
b) Disagreements over trade tariffs
c) Resistance to agricultural aid
d) Opposition to space exploration collaboration
Answer: a) India’s reluctance to join the Non-Proliferation Treaty (NPT)